Europa kiest resoluut voor artificiële intelligentie – blijft onze beroepsgroep opnieuw aan de zijlijn staan? Een noodzakelijke wake-upcall voor accountants en belastingadviseurs

De Europese Commissie heeft zopas een indrukwekkend actieplan onthuld om van Europa een wereldleider op het vlak van artificiële intelligentie (AI) te maken. Met een investering van 200 miljard euro en een structuur rond vijf strategische pijlers, kiest Europa duidelijk voor een technologische versnelling. Maar terwijl het continent volop in beweging komt, dringt zich voor onze eigen beroepsgroep een pijnlijke vraag op: zijn wij klaar voor deze revolutie? Of missen we alweer een historische bocht, zoals eerder al gebeurde met de elektronische facturatie?

Europa mobiliseert zich rond vijf AI-pijlers

Het “AI Continent Action Plan” van de Europese Commissie is opgebouwd rond vijf hoofdassen:

1. De uitbouw van grootschalige digitale en datainfrastructuren.
2. Toegang tot grote hoeveelheden hoogwaardige data.
3. Versnelde adoptie van AI in strategische sectoren.
4. Versterking van digitale vaardigheden en talentontwikkeling.
5. Regelgevingsvereenvoudiging, met het AI Act als ruggengraat.

De creatie van AI-gigafabrieken, de ondersteuning van kmo’s, de oprichting van Europese dataruimtes en de lancering van het “AI Act Service Desk” tonen aan hoe ernstig Europa deze ambitie neemt.

Onze sector: chronisch ondergeïnvesteerd ondanks vroege pioniersgeest

Het zou onjuist zijn om te beweren dat onze sector altijd passief is gebleven. Reeds in 2011 hebben wij het initiatief genomen om een gestructureerd e-invoicingprotocol te ontwikkelen, met als concrete uitwerking het platform BillToBox. Een vooruitstrevend project dat als doel had om een veilige, gestandaardiseerde en geïntegreerde uitwisseling van boekhouddocumenten mogelijk te maken, ver vooruit op de wetgeving van dat moment.

Maar dit pionierswerk kreeg helaas niet de voortzetting die het verdiende. Het project werd later overgedragen aan het ITAA, maar bleef gedurende bijna acht jaar ter plaatse trappelen, ondanks de versnellende digitalisering in alle andere sectoren. Waar andere beroepen hun digitale transformatie structureerden, hebben wij te vaak voorzichtigheid verward met stilstand.

Vandaag, terwijl Europa AI-gigafabrieken bouwt en de VS honderden miljarden investeren in AI-toepassingen, blijft onze sector zwaar onderinvesteren in artificiële intelligentie. En dit is niet enkel een technologische achterstand, maar vooral een culturele achterstand – gevoed door onbekendheid met het onderwerp en vrees voor disruptie.

Hoeveel kantoren hebben een actieve technologie- of AI-strategie? Hoeveel hebben al geëxperimenteerd met AI-tools in een veilige testomgeving? Te vaak blijft AI beperkt tot een slide op het einde van een presentatie, zonder enige impact op de dagelijkse werking van het kantoor.

Deze veranderingresistentie is risicovol. Naarmate onze cliënten wél investeren in slimme tools, verwachten zij van hun adviseurs een gelijkaardige technologische maturiteit. En als wij dat niet kunnen bieden, verliezen we aan relevantie – strategisch én commercieel.

Een toenemend risico op disconnectie

Nu ondernemingen AI gebruiken om processen te automatiseren, fiscale risico’s te analyseren of budgetscenario’s te simuleren, verwachten zij van hun adviseurs hetzelfde niveau van technologische wendbaarheid. Er ontstaat een kloof tussen de verwachtingen van de markt en de capaciteiten van onze beroepsgroep.

Het risico is duidelijk: als we weigeren te evolueren, verliezen we onze aantrekkelijkheid en positie in de waardeketen. In een datagedreven economie is een beroep dat vasthoudt aan papier en spreadsheets gedoemd om gemarginaliseerd te worden.

Reactie: OECCBB en Forum For the Future nemen initiatief

Gelukkig komt er beweging. Het OECCBB en het Forum For the Future nemen samen het voortouw in de ontwikkeling van een concreet AI-instrument voor onze sector, dat de kracht van generatieve AI combineert met een collectieve kenniscontainer die gevoed wordt door en voor professionals.

Dit instrument – momenteel in ontwikkeling – zal gebaseerd zijn op een gestructureerde kennisdatabank, geactiveerd via geavanceerde AI-modellen. Het doel is niet om de expert te vervangen, maar om hem of haar een ongeziene hefboom te bieden voor analyse, advies en productiviteit, volledig afgestemd op de realiteit van het kantoor.

Slotbeschouwing: we moeten op de trein springen, nu

AI is geen hype, maar de nieuwe infrastructuur van onze wereld. Zoals het internet ooit, zal het de beroepen, de verwachtingen van cliënten en de economische modellen fundamenteel veranderen. Door nu de koers te zetten, toont Europa de weg. Het is aan ons, cijfer- en fiscaalprofessionals, om deze keer wél op tijd te reageren.

Onze toekomstige geloofwaardigheid zal afhangen van ons vermogen om technische deskundigheid te koppelen aan technologische intelligentie én ethisch kompas. Stilstand is geen optie meer.

Volg daarom de vormingscyclus van het OECCBB rond elektronische facturatie en ontdek het potentieel van AI en de perspectieven voor onze sector. Alleen door kennis en technologie te verbinden, kunnen wij opnieuw uitgroeien tot geloofwaardige spelers in innovatie.